Πόνος στους όρχεις (ορχεωδυνία)

Οι όρχεις αποτελούν όργανα του ανδρικού αναπαραγωγικού συστήματος με κεντρικό ρόλο στη γενετήσια και αναπαραγωγική λειτουργία. Είναι δύο, έχουν σχήμα και μέγεθος μικρού αυγού και βρίσκονται μέσα στον οσχεϊκό σάκο. Πίσω από κάθε όρχι βρίσκεται η επιδιδυμίδα, ένα επίμηκες, σωληνοειδές όργανο. Οι όρχεις είναι αδένες μικτοί με λειτουργία τόσο εξωκρινή, όσο και ενδοκρινή. Η εξωκρινής λειτουργία τους συνίσταται στην παραγωγή των σπερματοζωαρίων, ενώ η ενδοκρινής στην έκκριση της τεστοστερόνης. Οι όρχεις διαθέτουν πλούσια αισθητική νεύρωση μέσω του αιδοιομηρικού νεύρου και γι’ αυτό είναι ιδιαίτερα ευαίσθητοι.

Ο πόνος στους όρχεις ή ορχεωδυνία μπορεί να προέρχεται από το ίδιο το όργανο ή να αντανακλά στο σημείο από απομακρυσμένη περιοχή. Ο πόνος μπορεί να επεκτείνεται προς τη βουβωνική χώρα, τα πλάγια της κοιλιάς και την οσφύ.

Πως εμφανίζεται ο πόνος στους όρχεις και ποια συμπτώματα μπορεί να τον συνοδεύουν;

 

Ο πόνος στους όρχεις μπορεί να εκδηλώνεται ως:

• Σταθερός ή διαλείπων (έρχεται και φεύγει)
• Οξύς ή αμβλύς (βύθιος)
• Βραχυπρόθεσμος ή χρόνιος

Επιπλέον, μπορεί να συνοδεύεται από συμπτώματα όπως:

• Οίδημα (πρήξιμο) του όρχεως
• Πυρετό ή και ρίγος
• Καυσουρία, συχνουρία, επιτακτικότητα
• Αίσθημα τάσης (βάρους)
• Ναυτία και εμέτους

 

Πόνος στους όρχεις: Ποιες αιτίες μπορεί να τον προκαλούν;

Διάφορες νοσηρές καταστάσεις μπορούν να εκδηλωθούν με ορχικό πόνο. Μεγάλη σημασία έχει η ορθή διάγνωση του αιτιολογικού παράγοντα ώστε να δοθεί η δέουσα θεραπεία. Οι συνηθέστερες καταστάσεις που μπορούν να προκαλέσουν πόνο στους όρχεις είναι οι εξής:

• Τραυματισμός: Ένας ήπιος τραυματισμός στους όρχεις μπορεί να προκαλέσει οξύ και διαπεραστικό πόνο. Συνήθως αυτός ο πόνος υποχωρεί σύντομα. Αν ο τραυματισμός είναι σοβαρός, μπορεί να δημιουργηθεί οίδημα και αιμάτωμα του όρχη (αιματοκήλη), ακόμη και ρήξη του όρχεως. Η ρήξη του όρχη είναι μια επείγουσα κατάσταση που αντιμετωπίζεται με χειρουργική επέμβαση.
• Συστροφή των όρχεων: Όταν ο όρχις περιστραφεί γύρω από τον άξονά του, προκαλείται στραγγαλισμός των τροφοφόρων αγγείων του. Ο στραγγαλισμός αυτός έχει ως αποτέλεσμα ισχαιμία του όρχεως, που αν παραταθεί για μεγάλο χρονικό διάστημα μπορεί να οδηγήσει σε νέκρωση του οργάνου. Η συστροφή όρχεως είναι συχνότερη σε παιδιά και νεαρούς άνδρες. Είναι χαρακτηριστική η υψηλή θέση του όρχη και ο υπέρμετρος πόνος κατά την ψηλάφηση του οργάνου, που μπορεί να συνοδεύεται και από εμέτους. Αν η συστροφή δεν αναταχθεί με χειρισμούς ή αν υπάρχει πλήρης ισχαιμία του όρχη πέραν των 6 ωρών, χρειάζεται άμεση χειρουργική επέμβαση για τον έλεγχο του όρχη και την ανάταξη της κατάστασης.
• Οξεία επιδιδυμίτιδα: Αποτελεί την πιο συνηθισμένη αιτία ορχικού πόνου σε άνδρες άνω των 18 ετών. Η συνηθέστερη αιτία πρόκλησης επιδιδυμίτιδας είναι παθογόνοι μικροοργανισμοί που φθάνουν στην περιοχή μέσω της ουρήθρας και του προστάτη. Ενίοτε αυτοί μπορεί να είναι σεξουαλικώς μεταδιδόμενοι, όπως πχ τα χλαμύδια, το ουρεόπλασμα κ.α. Ο πόνος της επιδιδυμίτιδας ανακουφίζεται όταν ο όρχις ανασηκώνεται προς τα πάνω (σημείο Prehn), σε αντίθεση με τη συστροφή. Τα χαρακτηριστικότερα συνοδά συμπτώματα της επιδιδυμίτιδας είναι το έντονο οίδημα και ευαισθησία του όρχεως, ο υψηλός πυρετός, συμπτώματα ούρησης (καυσουρία, συχνουρία, έπειξη) ή και ουρηθρικό έκκριμα. Σε βαριές ή επιπλεγμένες καταστάσεις καταστάσεις μπορεί να χρειαστεί νοσηλεία και ενδοφλέβια χορήγηση αντιβιοτικών.
• Ορχίτιδα: Πρόκειται για φλεγμονή των όρχεων, που προκαλείται συνήθως στα πλαίσια κάποιας ιογενούς μόλυνσης. Χαρακτηριστικότερα παραδείγματα η ορχίτιδα στα πλαίσια της νόσου COVID-19, καθώς και στα πλαίσια παρωτίτιδας.
• Κιρσοκήλη: Πρόκειται για συχνή πάθηση των ανδρών που στο 90% εμφανίζεται αριστερά. Ο πόνος είναι συνήθως αμβλύς και γίνεται αισθητός ως βάρος ή τράβηγμα στην περιοχή. Η ενόχληση ανακουφίζεται όταν ο ασθενής αναπαύεται, ενώ είναι εντονότερη σε σωματική κόπωση και ορθοστασία.
• Όγκος στους όρχεις: Τα καρκινώματα του όρχη συνήθως δεν προκαλούν πόνο. Ωστόσο, είναι δυνατόν να υπάρξει εντοπισμένος πόνος στην περιοχή του όγκου, καθώς και αύξηση του μεγέθους του όρχη λόγω συσσώρευσης υγρού (υδροκήλη).
• Βουβωνοκήλη (ιδίως λοξή): ο ασθενής εμφανίζει μια χαρακτηριστική διόγκωση χαμηλά στη βουβωνική χώρα που μπορεί να ανατάσσεται με την πίεση επ’ αυτής.
• Συστροφή κύστης Morgagni: πρόκειται για μικρές κύστεις στην κορυφή του όρχη, που μπορεί να συστραφούν προκαλώντας εντοπισμένο ορχικό πόνο. Η αντιμετώπιση είναι χειρουργική.
• Κωλικός νεφρού: εδώ ο πόνος στον όρχη είναι αντανακλαστικός λόγω των αισθητηριακών νευρικών οδών του νεφρού. Συνήθως ο πόνος στον όρχη είναι εντονότερος σε λίθους του άνω τριτημορίου του ουρητήρα.
• Σύνδρομο κοιλιακών προσαγωγών: εδώ ο πόνος είναι αντανακλαστικός λόγω κάκωσης των κοιλιακών και των προσαγωγών μυών. Η κατάσταση εμφανίζεται συχνότερα σε αθλητές.

Διάγνωση

Η διάγνωση του ορχικού πόνου γίνεται από τον ειδικό Ουρολόγο – Ανδρολόγο και καταρχήν βασίζεται στην κλινική εξέταση και στη λήψη ιστορικού. Δεν πρέπει να παραβλέπεται ότι σε αρκετές περιπτώσεις ο πόνος δεν προέρχεται από τον όρχη, αλλά αντανακλά από άλλη περιοχή.

Σημαντικότατη είναι η βοήθεια που παρέχει ο υπερηχογραφικός έλεγχος του όρχη και το έγχρωμο υπερηχογράφημα (triplex) οσχέου. Οι εξετάσεις αυτές μπορούν να συμβάλλουν στη διαφορική διάγνωση της επιδιδυμίτιδας από τη συστροφή του όρχεως, η οποία όπως είπαμε αποτελεί επείγουσα κατάσταση. Επιπλέον, με το υπερηχογράφημα μπορούν να απεικονισθούν η κιρσοκήλη, όγκοι καθώς και άλλες παθολογικές καταστάσεις του οσχέου.

Ο εργαστηριακός έλεγχος με γενική αίματος, CRP, βιοχημικές εξετάσεις και η γενική εξέταση ούρων και η καλλιέργεια, καθώς επίσης και ο έλεγχος για σεξουαλικώς μεταδιδόμενα μικρόβια (έλεγχος ουρηθρικού εκκρίματος), μπορούν να βοηθήσουν ιδιαίτερα στην περίπτωση των φλεγμονωδών καταστάσεων.

Η θεραπευτική προσέγγιση είναι ανάλογη της υποκείμενης νοσηρής κατάστασης και στη συντριπτική πλειοψηφία των περιστατικών αντιμετωπίζει το πρόβλημα, ιδίως εφόσον έχει επείγοντα χαρακτήρα.

Αν παρουσιάζετε πόνους στους όρχεις, πρέπει να απευθυνθείτε σε Χειρουργό Ουρολόγο – Ανδρολόγο. Σε αρκετές περιπτώσεις η αιτία του πόνου στους όρχεις απαιτεί λεπτομερή διαγνωστικό έλεγχο και έγκαιρη αντιμετώπιση. Ο Δρ. Ιωάννης Ζούμπος μέσω μιας εξατομικευμένης προσέγγισης θα προσεγγίσει διαγνωστικά την κατάστασή σας χρησιμοποιώντας σύγχρονες διαγνωστικές μεθόδους, ώστε να δοθεί άμεση και οριστική λύση στο πρόβλημά σας.