Σε μια αναλυτική ανασκόπηση όλων των δημοσιευμένων μελετών της διεθνούς βιβλιογραφίας, η Περιβαλλοντική Ομάδα Εργασίας (Environmental Working Group, EWG) συγκέντρωσε 10 μελέτες σε ανθρώπους όπου διαπιστώθηκε μια εντυπωσιακή ποικιλία μεταβολών του σπέρματος μετά από έκθεση στην ακτινοβολία κινητών τηλεφώνων.
Το πιο σημαντικό εύρημα ήταν ότι οι άνδρες που μεταφέρουν το κινητό τηλέφωνο στη ζώνη ή την τσέπη του παντελονιού εμφάνιζαν αυξημένη πιθανότητα χαμηλότερης πυκνότητας του σπέρματος (ολιγοσπερμία) αλλά και λιγότερη κινητικότητα αυτού (ασθενοσπερμία). Τα ευρήματα των μελετών αυτών είναι σε συμφωνία με παρόμοια ευρήματα μελετών σε πειραματόζωα.
Η τοποθέτηση κινητών τηλεφώνων στη ζώνη ή στην τσέπη του παντελονιού μπορεί να επηρεάσει την αναπαραγωγική υγεία του άνδρα
Γενικά, οι έρευνες δείχνουν ότι η έκθεση στην ακτινοβολία κινητών τηλεφώνων μπορεί να οδηγήσει σε μείωση της πυκνότητας του σπέρματος, της κινητικότητας και της ζωτικότητας αυτού, καθώς και σε αύξηση δεικτών κυτταρικής βλάβης του σπέρματος όπως αυξημένα επίπεδα ελευθέρων ριζών οξυγόνου (reactive oxygen species, ROS), οξειδωτικού στρες, βλαβών DNA και αλλαγών στη μορφολογία του σπέρματος.
Οι άνδρες που μιλούν στο κινητό χρησιμοποιώντας Bluetooth ή άλλα ακουστικά συνήθως τοποθετούν το τηλέφωνο σε τσέπη ή σε κλιπ ζώνης. Η πρακτική αυτή εκθέτει τα γεννητικά τους όργανα στην ακτινοβολία του κινητού με αποτέλεσμα- όπως έδειξαν οι μελέτες -χαμηλότερο αριθμό και ποιότητα σπερματοζωαρίων σε σχέση με άνδρες που δεν εφαρμόζουν αυτή την πρακτική.
Μένει ακόμη να ανακαλυφθεί ο ακριβής μηχανισμός με τον οποίο τα κινητά προκαλούν αυτά τα αποτελέσματα (Makker 2009). Ωστόσο, ήδη φαίνεται πως έχει αποκλεισθεί η πιθανότητα οι βλάβες να οφείλονται σε απλή υπερθέρμανση, που φαίνεται να αποτελεί το αίτιο αρκετών προβλημάτων υγείας που σχετίζονται με ραδιοσυχνότητες (De Iuliis 2009, Volkow 2011).
Τι δείχνουν οι έρευνες;
Τα ευρήματα αυτά αποκτούν ιδιαίτερη σημασία αν αναλογιστεί κανείς ότι η υπογονιμότητα αφορά περίπου το 15% των ζευγαριών αναπαραγωγικής ηλικίας και περίπου το 50% αυτών των περιπτώσεων σχετίζονται με τον ανδρικό παράγοντα (Sharlip 2002). Η συχνότητα και η συνέχεια των επιστημονικών ευρημάτων εγείρουν βάσιμες υπόνοιες ότι η ακτινοβολία των κινητών τηλεφώνων μπορεί πράγματι να αποτελεί ένα σημαντικό παράγοντα στο μείζον αυτό θέμα δημόσιας υγείας και χρήζουν περαιτέρω διερεύνησης.
Οι μελέτες που συνδέουν την έκθεση στην κινητή τηλεφωνία και επιβλαβή αποτελέσματα στο σπέρμα έχουν διεξαχθεί στις Η.Π.Α., Αυστραλία, Αυστρία, Ουγγαρία, Πολωνία, Τουρκία και Νότια Αφρική με διάφορες μεθοδολογίες. Σε ορισμένες, οι ερευνητές συνέκριναν την ποιότητα του σπέρματος ανάμεσα σε άνδρες που τοποθετούσαν τα κινητά τους στην περιοχή της μέσης με άλλους που τα τοποθετούσαν σε άλλα σημεία του σώματος ή δεν χρησιμοποιούσαν καθόλου.
Σε άλλες, οι ερευνητές εξέτασαν πιθανή σχέση μεταξύ της ποιότητας του σπέρματος και της «βαρύτητας» της χρήσης κινητού τηλεφώνου μεταξύ ανδρών που υποβάλλονταν σε διαγνωστική διερεύνηση για υπογονιμότητα.
Σταχυολογώντας τα ευρήματα των μελετών:
- Οι άνδρες που τοποθετούσαν το κινητό τους τηλέφωνο στη ζώνη ή στην τσέπη του παντελονιού είχαν κατά 11% μειωμένη κινητικότητα σπέρματος σε σχέση με άνδρες που το τοποθετούσαν αλλού στο σώμα (Kigallon 2005)
- Άνδρες με το κινητό τοποθετημένο στη ζώνη και εντατική χρήση αυτού για ένα διάστημα 5 ημερών εμφάνιζαν μείωση κατά 19% του ποσοστού ζωηρώς κινούμενων σπερματοζωαρίων σε σχέση με προηγούμενες μετρήσεις τους (Davoudi 2002)
- Άνδρες που μιλούσαν στο κινητό τηλέφωνο για πάνω από 1 ώρα την ημέρα είχαν κατά 17% λιγότερα ζωηρώς κινούμενα σπερματοζωάρια σε σχέση με άνδρες που μιλούσαν για λιγότερο από 15 λεπτά (Fejes 2005)
Πειραματικές μελέτες σε ποντίκια, κουνέλια και άλλα ζώα έδειξαν παρόμοιες επιπτώσεις της ακτινοβολίας των κινητών τηλεφώνων στην αναπαραγωγική υγεία (Kessari 2011, Mailankot 2009).
Όλες αυτές οι μελέτες διαπίστωσαν στατιστικά σημαντική σχέση μεταξύ του βαθμού έκθεσης στην ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία των κινητών και της υγείας του σπέρματος και μάλιστα αύξηση των επιδράσεων σε συνάρτηση με την αύξηση του βαθμού έκθεσης στην ακτινοβολία. Δεν υπάρχει ακόμη ομοφωνία για το μηχανισμό πρόκλησης των βλαβών (Falzone 2010).
Αναφορές από την παγκόσμια βιβλιογραφία
Επιγραμματικά, τα αναμφίβολα ζητήματα που προέκυψαν σε σχέση με την ακτινοβολία των κινητών τηλεφώνων και την υγεία του σπέρματος έχουν ακριβώς ως ακολούθως:
“Keeping the cell phone in a trouser pocket in talk mode may negatively affect spermatozoa and impair male fertility” (Agarwal 2009).
“Use of cell phones decreases the semen quality in men by decreasing the sperm count, motility, viability and normal morphology. The decrease in sperm parameters was dependent on the duration of daily exposure to cell phones and independent of the initial semen quality” (Agarwal 2008).
“These findings have clear implications for the safety of extensive mobile phone use by males of reproductive age, potentially affecting both their fertility and the health and wellbeing of their offspring” (De Iuliis 2009).
“Overall, these findings raise a number of related health policy and patient management issues that deserve our immediate attention. Specifically, we recommend that men of reproductive age who engage in high levels of mobile phone use do not keep their phones in receiving mode below waist level” (De Iuliis 2009).
“Our results showed that cell phone use negatively affects sperm quality in men… Men with poor sperm quality planning for pregnancy should be advised not to use cell phones extensively” (Gutschi 2011).
“The results show that human spermatozoa exposed to RF-EMR have decreased motility, morphometric abnormalities and increased oxidative stress, whereas men using mobile phones have decreased sperm concentration, motility…, normal morphology, and viability. These abnormalities seem to be directly related with the length of mobile phone use” (La Vignera 2012).
Μέτρα προστασίας
Αν ληφθεί υπόψη η αύξηση των ποσοστών υπογονιμότητας (Swan 2006), τα παραπάνω επιστημονικά ευρήματα θα πρέπει να αφυπνίσουν τους άνδρες χρήστες κινητών τηλεφώνων που προσπαθούν ή σκοπέυουν να προσπαθήσουν να τεκνοποιήσουν.
Δεδομένου ότι ακόμη η επιστήμη συλλέγει δεδομένα σχετικά με πιθανές βλάβες στην υγεία από τα κινητά τηλέφωνα, οι χρήστες κινητής τηλεφωνίας με αφορμή τα ευρήματα αυτά καλό θα είναι να εφαρμόζουν απλά μέτρα προστασίας όπως να κρατούν το κινητό τηλέφωνο σε απόσταση ασφαλείας από το σώμα και τα γεννητικά όργανα προκειμένου να προστατεύσουν τη γονιμότητά τους. Ειδικότερα συνιστάται να αποφεύγεται η τοποθέτηση του κινητού σε κλιπ ζώνης ή στην τσέπη του παντελονιού.
