Λαπαροσκοπική & Ρομποτικά υποβοηθούμενη Ριζική Νεφρεκτομή
Ο καρκίνος του νεφρού είναι ο τρίτος συχνότερος κακοήθης όγκος του ουρογεννητικού συστήματος, μετά τον προστάτη και την κύστη. Η συχνότητα εμφάνισής του φαίνεται να αυξάνει τα τελευταία χρόνια και συνήθως η διάγνωση γίνεται μετά την ηλικία των 60 ετών. Ο συχνότερος ιστολογικός τύπος νεφρικού καρκίνου είναι το διαυγοκυτταρικό καρκίνωμα (80%), ενώ στο 20-25% των ιστολογικών εξετάσεων οι εξαιρεθέντες όγκοι αποδεικνύονται καλοήθεις (ογκοκύττωμα).
Η πρώτη λαπαροσκοπική ριζική νεφρεκτομή περιγράφηκε το 1991 από τον Ralph Clayman στο Πανεπιστήμιο George Washington των Η.Π.Α. Το 2005 ανακοινώθηκε βιβλιογραφικά η πρώτη ρομποτική ριζική νεφρεκτομή από τον Douglas Klingler στο Πανεπιστήμιο της Νεμπράσκα των Η.Π.Α. Έκτοτε αμφότερες οι χειρουργικές τεχνικές έχουν γνωρίσει ραγδαία εξάπλωση και έχουν πλέον καθιερωθεί στην καθημερινή Ουρολογική πράξη.
Ενδείξεις
Οι ενδείξεις για την εκτέλεση λαπαροσκοπικής ή ρομποτικής ριζικής νεφρεκτομής είναι:
Αντενδείξεις
Στη λαπαροσκοπική και ρομποτική ριζική νεφρεκτομή ισχύουν οι πάγιες αντενδείξεις όπως σε κάθε λαπαροσκοπική επέμβαση, δηλαδή εκτεταμένες συμφύσεις λόγω προηγηθεισών χειρουργικών επεμβάσεων στην κοιλιά και σοβαρά καρδιοαναπνευστικά προβλήματα. Σε περίπτωση εκτεταμένων συμφύσεων στο περιτόναιο, καθώς επίσης και σε άτομα με νοσογόνο παχυσαρκία, μπορεί να επιλεγεί η οπισθοπεριτοναϊκή προσπέλαση (βλ. τεχνικές λεπτομέρειες).
Η ύπαρξη ενός νεφρού ή η σοβαρή λειτουργική εκφύλιση του νεφρού που θα παραμείνει (ανατομικός ή λειτουργικός μονόνεφρος), έχουν ως συνέπεια μετά τη νεφρεκτομή ο ασθενής να καθίσταται άνεφρος. Εφόσον δε δύναται με κανένα τρόπο να εκτελεστεί μερική νεφρεκτομή ή κάποια άλλη νεφροπροστατευτική επέμβαση, ο ασθενής μετά το χειρουργείο και για το υπόλοιπο της ζωής του θα πρέπει να υποβάλλεται σε αιμοκάθαρση.
Πλεονεκτήματα
Η λαπαροσκοπική ριζική νεφρεκτομή είναι μια καταξιωμένη και ασφαλής χειρουργική επέμβαση, που τείνει τα τελευταία χρόνια να αντικαταστήσει το ανοικτό χειρουργείο. Τα ογκολογικά αποτελέσματά της είναι εξαιρετικά και απολύτως εφάμιλλα με το ανοικτό χειρουργείο. Η απώλεια αίματος και η περιεγχειρητική νοσηρότητα είναι σημαντικά χαμηλότερη από την ανοικτή επέμβαση. Λόγω του μειωμένου χειρουργικού τραύματος, οι ασθενείς κινητοποιούνται και σιτίζονται ταχύτατα, πονούν πολύ λιγότερο και εξέρχονται γρηγορότερα από την Κλινική (2-3 μέρες). Το αισθητικό αποτέλεσμα είναι σαφώς καλύτερο, λόγω των μικρών τομών, και η περίοδος ανάρρωσης σύντομη (1-2 εβδομάδες).
Τεχνικές λεπτομέρειες
Η λαπαροσκοπική ή ρομποτική ριζική νεφρεκτομή εκτελείται υπό γενική αναισθησία και μπορεί να γίνει είτε διαπεριτοναϊκά, είτε οπισθοπεριτοναϊκά. Η διαπεριτοναϊκή προσπέλαση θεωρείται ευκολότερη για τη λαπαροσκοπική νεφρεκτομή και προτιμάται από τους περισσότερους Ουρολόγους. Η οπισθοπεριτοναϊκή προσπέλαση, που συνήθως επιλέγουμε στα ανοικτά χειρουργεία νεφρού, λαπαροσκοπικά είναι δύσκολη. Αυτό συμβαίνει διότι το οπισθοπεριτόναιο είναι χώρος περιορισμένος και ανελαστικός, με αποτέλεσμα τα λαπαροσκοπικά εργαλεία να κινούνται δύσκολα και να δυσχεραίνεται ο προσανατολισμός. Η ρομποτική υποβοήθηση και τα αρθρωτά ρομποτικά εργαλεία εξυπηρετούν πολύ περισσότερο στις περιπτώσεις αυτές.
Συνήθως χρησιμοποιούμε 4 οπές εισόδου (ports), μία από τις οποίες επεκτείνεται σε μήκος περίπου 8 cm, ώστε να αφαιρέσουμε από το σώμα τον πάσχοντα νεφρό μέσα σε ειδική σακούλα (endobag). Η λαπαροσκοπική και ρομποτική ριζική νεφρεκτομή, ακόμη και στα πιο έμπειρα χέρια, απαιτούν περισσότερο χρόνο από το ανοικτό χειρουργείο. Σε όλους τους ασθενείς τίθεται λεπτός σωλήνας παροχέτευσης, ο οποίος απομακρύνεται μετά από 1-2 ημέρες.
Επιπλοκές – ανεπιθύμητα συμβάματα
Η επέμβαση είναι ιδιαίτερα ασφαλής και επιπλοκές εμφανίζονται σπάνια σε έμπειρα χέρια. Οι σημαντικότερες είναι η αιμορραγία, τα αιματώματα των κοιλιακών τοιχωμάτων, η μόλυνση του τραύματος, τα θρομβοεμβολικά επεισόδια και σπανιότατα κακώσεις σε γειτονικά όργανα (έντερο, ήπαρ/χοληφόρα, σπλήνας, μεγάλα αγγεία κοιλιάς).
© 2021 Δρ Ιωάννης Α. Ζούμπος, MD, PhD, FEBU. Χειρουργός Ουρολόγος Ανδρολόγος στην Θεσσαλονίκη