Διαφορές οξείας και χρόνιας προστατίτιδας

Διαφορές οξείας και χρόνιας προστατίτιδας

Η φλεγμονή του προστάτη αδένα αποκαλείται προστατίτιδα και αποτελεί συχνή αιτία επίσκεψης στον Ουρολόγο. Μπορεί να εμφανιστεί σε άνδρες οποιασδήποτε ηλικίας. Η σωστή διαγνωστική προσέγγιση της προστατίτιδας αποτελεί το θεμέλιο για την επιλογή της κατάλληλης θεραπείας και την αποτελεσματική αντιμετώπιση του ασθενή.

Τύποι προστατίτιδας

Σύμφωνα με την τρέχουσα κλινική ταξινόμηση διακρίνονται 4 τύποι προστατίτιδας:

1. Οξεία
2. Χρόνια μικροβιακή
3. Χρόνια μη μικροβιακή
   1. Με στοιχεία φλεγμονής
   2. Χωρίς στοιχεία φλεγμονής (σύνδρομο ουρολογικού χρόνιου πυελικού άλγους)
4. Ιστολογική (ασυμπτωματική)

Η κλινική αυτή ταξινόμηση βασίζεται στην κλινική εικόνα του ασθενή και τα μικροβιολογικά ευρήματα.

Αιτιολογία

Η οξεία προστατίτιδα είναι κατεξοχήν μικροβιακής αιτιολογίας. Το συνηθέστερο μικρόβιο που μπορεί να προκαλέσει φλεγμονή του προστάτη είναι το κολοβακτηρίδιο (Escherichia coli, E.coli). Άλλα μικρόβια που συχνά εμπλέκονται στην αιτιολογία της νόσου είναι η κλεμπσιέλλα (Klebsiella pneumoniae), ο εντερόκοκκος (Enterococcus faecalis), ο πρωτέας (Proteus mirabilis), ο επιδερμιδικός ή πηκτάση αρνητικός σταφυλόκοκκος (Staphylococcus epidermidis) και η ψευδομονάδα (Pseudomonas aeruginosa).

Στη χρόνια προστατίτιδα, ωστόσο, η αιτιολογία δεν είναι πάντα μικροβιακή. Σε πολλούς ασθενείς ανιχνεύονται μικρόβια στις καλλιέργειες ούρων, προστατικού υγρού ή σπέρματος οπότε τίθεται η διάγνωση χρόνιας μικροβιακής προστατίτιδας. Το μικροβιολογικό προφίλ της νόσου είναι παρόμοιο με αυτό της οξείας προστατίτιδας. Από τους περισσότερους θεωρείται ότι τα περιστατικά οξείας προστατίτιδας ουσιαστικά είναι παροξύνσεις χρονίων μικροβιακών φλεγμονών του προστάτη. Σε αρκετούς ασθενείς με χρόνια προστατίτιδα δε διαπιστώνεται ανάπτυξη μικροβίων κατά την κλινική εξέταση. Σε αυτές τις περιπτώσεις αναφερόμαστε σε χρόνια μη βακτηριακή προστατίτιδα. Εάν απουσιάζουν στοιχεία φλεγμονής (πυοσφαίρια) από τα σωματικά υγρά, θεωρούμε ότι πρόκειται περί μιας κατάστασης που διαφέρει από την κλασσική φλεγμονή του προστάτη και αποκαλείται σύνδρομο ουρολογικού χρόνιου πυελικού άλγους. Παλαιότερα η κατάσταση ονομαζόταν προστατωδυνία ή προστατισμός.

Τι διαφορές παρουσιάζονται ως προς την συμπτωματολογία της οξείας και της χρόνιας προστατίτιδας;

Η οξεία προστατίτιδα εκδηλώνεται με τρόπο έντονο και η συμπτωματολογία της είναι βαριά. Ο ασθενής είναι εμπύρετος, συχνά με υψηλότατο πυρετό και ρίγος, νιώθει αδυναμία και καταβολή, έχει αρθραλγίες και μυαλγίες. Αισθάνεται αφόρητο πόνο και κάψιμο στην ούρηση, αποβάλλει μικρές ποσότητες ούρων, ενώ συχνά δυσκολεύεται να ουρήσει. Υπάρχει πόνος ή δυσφορία στην κατώτερη κοιλιά, τη ράχη και το καβάλο (περίνεο). Τα ούρα συχνά είναι θολά, δύσοσμα ή και αιματηρά (αιματουρία). Τα συμπτώματα υποχωρούν μέσα σε λίγες μέρες από την έναρξη της φαρμακευτικής αγωγής και συνήθως εξαλείφονται εντελώς μετά την ολοκλήρωσή της.

Στη χρόνια προστατίτιδα ο ασθενής συνήθως δεν εμφανίζει βαριά συμπτωματολογία. Τα συχνότερα συμπτώματα είναι: συχνουρία και επιτακτικότητα, νυκτουρία, αίσθημα πόνου ή καύσου στην ουρήθρα ή στο τέλος της ούρησης, σχετικά δυσχερής αποβολή των ούρων (δυσουρία) και πόνος ή βάρος χαμηλά στην κοιλιά, στους όρχεις (ορχεωδυνία), στο καβάλο ή την κατώτερη ράχη (πυελικό άλγος). Αρκετοί άνδρες παραπονούνται επίσης για στυτική δυσλειτουργία, ελάττωση της ερωτικής επιθυμίας, πρόωρη εκσπερμάτιση, καθυστέρηση εκσπερμάτισης, πόνο ή καύσο μετά την εκσπερμάτιση, καθώς και αιμοσπερμία. Τις περισσότερες φορές τα συμπτώματα είναι ήπιας έως μέτριας βαρύτητας και συχνά επιμένουν παρά τη χορήγηση (μακροχρόνιας συνήθως) φαρμακευτικής αγωγής. Είναι επίσης χαρακτηριστικό ότι στη χρόνια προστατίτιδα τα συμπτώματα έχουν διακυμάνσεις, εμφανίζοντας εξάρσεις, αλλά και περιόδους μακράς ύφεσης. Αρκετά συχνά τα άτομα με χρόνια προστατίτιδα αναφέρουν έντονο άγχος και στρες, ενώ πολύ συχνά εμφανίζουν σπασμό και δυσλειτουργικότητα στις μυϊκές δομές της ελάσσονος πυέλου.

Διαφορές στα εργαστηριακά ευρήματα της οξείας και της χρόνιας προστατίτιδας

Η αιτιολογία της οξείας προστατίτιδας είναι τυπικά μικροβιακή. Η νόσος προκαλεί αύξηση των πυοσφαιρίων στη γενική εξέταση ούρων (πυουρία), ενώ συνήθως είναι αυξημένα και τα ερυθρά αιμοσφαίρια και θετική η αντίδραση νιτρωδών. Ο υπεύθυνος μικροοργανισμός συνήθως είναι κάποιο βακτηριακό στέλεχος, συχνά εντερικής προελεύσεως, που ανιχνεύεται στην καλλιέργεια των ούρων και του σπέρματος. Τα συνηθέστερα μικροβιακά στελέχη είναι το κολοβακτηρίδιο (Escherichia coli), η κλεμπσιέλλα (Klebsiella pneumoniae), ο εντερόκοκκος (Enterococcus faecalis), ο πρωτέας (Proteus mirabilis), στελέχη σταφυλοκόκκου (Staphylococcus epidermidis), η ψευδομονάδα (Pseudomonas aeruginosa) κ.α.

Στη χρόνια προστατίτιδα η αιτιολογία δεν είναι ξεκάθαρα μικροβιακή. Όταν οι καλλιέργειες ούρων και σπέρματος ή η καλλιέργεια προστατικού υγρού αποβαίνουν θετικές, η χρόνια προστατίτιδα θεωρείται μικροβιακή. Το φάσμα των μικροοργανισμών που απομονώνονται στις καλλιέργειες είναι ίδιο με αυτό της οξείας προστατίτιδας. Ωστόσο, είναι δυνατόν οι καλλιέργειες να αποβαίνουν αρνητικές, με αποτέλεσμα η χρόνια προστατίτιδα να θεωρείται μη μικροβιακή. Μπορεί να ανιχνεύονται αυξημένα πυοσφαίρια στο προστατικό υγρό ή το σπέρμα (τύπος ΙΙΙa), μπορεί και όχι (IIIb).

Διαφορές στη θεραπεία της οξείας και χρόνιας προστατίτιδας

Στην οξεία προστατίτιδα η θεραπεία συνίσταται στη χορήγηση αντιβιοτικών για τουλάχιστον 1 μήνα. Σε ιδιαίτερα βαριά νόσηση η χορήγηση της αντιβίωσης αρχικά γίνεται παρεντερικά, είτε ενδομυϊκά, είτε ενδοφλέβια, μέχρι η κλινική κατάσταση να βελτιωθεί. Συνήθως χορηγούνται φθοριοκινολόνες (σιπροφλοξασίνη, λεβοφλοξασίνη, προυλιφλοξασίνη, οφλοξασίνη) ή συνδυασμός κεφαλοσπορίνης/ημισυνθετικής πενικιλλίνης με αμινογλυκοσίδη. Στην αγωγή συχνά προστίθεται κι ένα αντιφλεγμονώδες σκεύασμα, καθώς και ένας α-αδρενεργικός αποκλειστής (αλφουζοσίνη, ταμσουλοσίνη, σιλοδοσίνη, δοξαζοσίνη) για να ανακουφιστεί η ενόχληση (καύσος) και η δυσκολία στην ούρηση.

Στη χρόνια προστατίτιδα μπορεί να χορηγηθεί αντιβιοτική αγωγή στην περίπτωση που αυτή είναι μικροβιακή. Η διάρκεια της αγωγής μπορεί να είναι μακρά. Στη μη μικροβιακή προστατίτιδα μπορεί καταρχήν να δοθεί εμπειρικά αντιβίωση για 10-15 μέρες και να αξιολογηθεί η αρχική ανταπόκριση του ασθενή, ώστε η αγωγή να επεκταθεί έως 4-6 εβδομάδες. Στη μη μικροβιακή προστατίτιδα επίσης να χορηγηθούν αντιφλεγμονώδη, α-αδρενεργικοί αποκλειστές αλλά και διάφορα φυτικά εκχυλίσματα (serenoa repens, pygeum africanum, urtica dioica, φυτοστερόλες, κερσετίνη, γύρη). Στο χρόνιο πυελικό άλγος στη θεραπευτικά φαρέτρα περιλαμβάνονται επίσης αλλαγές στον τρόπο ζωής, θερμά εδρεόλουτρα, μαλλάξεις προστάτη, νευροτροποποιητικά σκευάσματα (γαβαπεντίνη), αντικαταθλιπτικά (δουλοξετίνη, αμιτριπτυλίνη), αγχολυτικά αλλά και πυελική φυσικοθεραπεία (με απελευθέρωση εναυσματικών σημείων πόνου) και τεχνικές ψυχικής χαλάρωσης.

Αν έχετε συμπτώματα προστατίτιδας, επικοινωνήστε με τον έμπειρο Ουρολόγο- Ανδρολόγο Δρ. Ιωάννη Ζούμπο για έναν πλήρη διαγνωστικό έλεγχο και μια ολιστική θεραπευτική προσέγγιση.